تب دنگی چیست و چگونه منتقل میشود؟

محتوای جدول

ناقلین تب دنگی

در مقاله امروز می پردازیم به موضوع بیماری و تب دنگی چیست و چگونه منتقل میشود؟ (Dengue fever) که این روزها با توجه به گزارشات متعدد از شهرهای مختلف کشور عزیزمان ایران، برای خیلی هاتون می تواند سوال باشد. در ابتدا بیایید با بیماری تب دنگی، نحوه انتقال و شرایطی که باعث گسترش این بیماری می شود به طور کامل آشنا شویم؛با شرکت پادسم همراه باشید.

تب دنگی چیست؟

تب دنگی چیست و چگونه منتقل میشود؟تب دنگی یا تب استخوان شکن یک بیماری ویروسی از دسته ی فلاوویروس ها می باشد که در سال 1960 به صورت اندمیک در معدودی از کشورها گزارشاتی از آن میشد، با این حال با توجه به مطلوب شدن شرایط برای زیست ناقلین این بیماری، گرم شدن هوا و تغییرات اقلیمی و همچنین افزایش تجارت جهانی، در حدود 120 کشور شیوع این بیماری را شاهد هستیم. با توجه به گزارشات سازمان جهانی بهداشت (WHO) تعداد مبتلایان به این بیماری در حدود 400 میلیون نفر ثبت شده که این مقدار همچنان در حال افزایش است. از این میزان حدود 100 میلیون نفر بیمار دارای علائم مشهود بوده اند و بین 1 الی 2 درصد مرگ و میر در بین آنها ثبت گردیده است. در 80 درصد از مبتلایان، بیماری بدون علامت و 20 درصد آنها همراه با علائمی همچون سردرد، کمردرد، تب، بثورات پوستی و درد در ناحیه مفاصل و ماهیچه ها (شبیه علائم بیماری آنفولانزا) و در مواقع خیلی شدیدتر در صورت درگیر شدن با سویه خطرناک این ویروس، می تواند باعث تب هموراژیک دنگی (Dengue hemorrhagic fever) که خونریزی شدید همراه با از دست دادن مایعات بدن و کاهش پلاکت های خون منجر به مرگ فرد مبتلا میگردد. سویه دیگر از این ویروس باعث سندرم شوک دنگی میگردد که افت شدید فشار خون در مبتلایان در کنار علائم ذکر شده میتواند بسته به شرایط جسمی فرد مبتلا برایش خطرناک باشد. گروه های پرخطر در این بیماری شامل: افراد با بیماری های زمینه ای (افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی، بیماری های ریوی، بیماری های قلبی-عروقی، آسم، دیابت و فشارخون) و همچنین نوزادان و کودکان هستند. که بیشتر از بقیه افراد در معرض خطر مرگ و میر ناشی از این بیماری هستند.

تب دنگی چگونه منتقل می شود؟

ناقلین بیماری تب دنگی (Dengue fever)

تب دنگی

(Aedes) جز زیرخانواده کولیسینه بوده و دو گونه مهم از آن به عنوان ناقل بیماری تب دنگی در اینجا مطرح است:

1-آئدس آلبوپیکتوس (Aedes albopictus)

2-آئدس اجیپتی (Aedes aegypti)

ناقلین تب دنگی

آیا تب دنگی خطرناک است؟

یکی از این عوامل سازگاری ناقلین این بیماری با شرایط  زندگی شهری و حتی وفق دادن خود با شرایط محل سکونت میزبان است، تا جاییکه هر دو این گونه ها می توانند تخم های خود را در قطرات آب خیلی کم (اندازه قاشق چای خوری) گذاشته و تخم هاشون فوق العاده به شرایط خشکی مقاوم هستند. شایان ذکر است هر دو این گونه ها در وسایل برون ریز و پسماند ( ظروف یکبار مصرف، ظروف دور ریخته شده، ظروف کنسرو و آب میوه و لیوان ها، پلاستیک های دور ریخته شده، آب زیر کولر و گلدان ها، ظروف با قابلیت تجمع مقداری آب، مهمتر از همه لاستیک های مستعمل…) می توانند تخمگذاری خود را انجام دهند.

عامل مهم دیگر طرز رفتار پشه آئدس مخصوصا گونه آئدس اجیپتی (Aedes aegypti) که در مناطق جنوبی و گرمسیری کشور شایع است می باشد، همانطوری که میدانید پشه ها برای تخمگذاری نیازمند خونخواری از میزبان خود هستند برای مثال پشه آنوفل به عنوان ناقل بیماری مالاریا برای طی کردن سیکل تخمگذاری خود فقط یکبار از میزبان خونخواری می کند. ولی پشه آئدس اجیپتی جهت تخمگذاری و طی کردن سیکل گونوتروفیک (پروسه ی تخمک گذاری) نیازمند خونخواری از چندین میزبان مختلف (احتمالا بین 5-10 میزبان) است که همین امر می تواند در گسترش بیماری تب دنگی و عامل اپیدمی انفجاری در فاصله زمانیه کوتاه در یک منطقه باشد (اپیدمی سال 2011 کشور پاکستان که حدود 500 هزار نفر مبتلا شدند)، که همین امر می تواند فشار زیادی را به سیستم درمان کشور وارد کند.

مورد مهم دیگر که وجود دارد اینست که پشه های آئدس انتقال عمودی دارند، در واقع تخم های گذاشته شده توسط  پشه ی آلوده، آلوده به ویروس بوده و باعث بوجود آمدن پشه های بالغ آلوده به ویروس دنگی، بدون تماس با میزبان آلوده می گردد. همچنین نحوه انتقال در بیماری تب دنگی علاوه بر گزش پشه می تواند از طریق انتقال خون (خون آلوده)، اهدای عضو (پیوند اعضا) و از طریق مادر به جنین نیز باشد.

پشه آئدس چه بیماری هایی را منتقل می کند؟

اولین و خطرناکترین بیماری تب دنگی (Dengue fever) هست که در مورد این بیماری توضیحات کافی داده شد. بیماری زیکا (Zika) یه بیماری ویروسی دیگری هست که توسط پشه های آئدس منتقل میگردد و اولین بار در قسمت هایی از آفریقا و آسیای جنوب شرقی گزارش شدند. گرفتاری بیماری زیکا در نسل بعدی بروز می کند و می تواند باعث تولد نوزادان میکروسفالی (اندازه سر کوچک) گردد. بیماری دیگری که می تواند توسط پشه آئدس منتقل شود بیماری چیکن گونیا (Chikungunya) هست که ابتلا به این بیماری باعث تب، عفونت، تورم مفاصل و درد عضلانی و در نهایت ناتوانی فرد مبتلا میگردد. بیماری تب زرد (Yellow fever) هم می تواند توسط این پشه ها منتقل گردد که  بیماری حاد ویروسی بوده که تب، درد عضلانی، سردرد از علائم بارز آن هست البته بیماری تب زرد واکسن دارد که مصونیت ده ساله میدهد و معطوف به کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی هست.

درمان تب دنگی:

درمان بیماری تب دنگی به صورت حمایتی وعلامتی بوده و در حال حاضر درمان خاصی برای آن توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) ارائه نشده و وجود ندارد. همچنین دو نوع واکسن برای این بیماری ساخته شده که مصونیت آنها به اثبات نرسیده است

مقالات تخصصی

تماس با ما