سم پاشی منازل با حشره کش های ابقایی

سم پاشی منازل با حشره کش‌های ابقایی

یکی از مهمترین پیشرفت های قرن حاضر در زمینه کنترل حشرات، ساخته شدن حشره کش هایی است که به مدت طولانی فعال و موثر باقی می مانند. ددت اولین حشره کش با قابلیت ماندگاری زیاد است که در خلال جنگ جهانی دوم ساخته شد. مدت زیادی از ساخت این حشره کش نگذشته بودکه مشخص شد پس از پاشیده شدن بر دیوار و سقف منازل تاثیر خود را همجنان حفظ کرده و موجب کشته شدن حشرات می شود
سمپاشی با حشره کش های ابقایی به ویژه برای کنترل پشه های ناقل بیماری مالاریا که قبل و پس از خونخواری روی دیوار استراحت می کنند، اهمیتی به سزا یافته است. سم پاشی دیوار ها مهم ترین روش کنترل ساس های تریاتومینه ناقلین بیماری شاگش در آمریکای جنوبی است. همچنین سمپاشی ابقایی دیوار منازل، برای مبارزه با ساس های تختخواب و پشه خاکی های ناقل بیماری لیشمانیازیس بسیار موثر است. همچنین از این شیوه می توان برای کنترل پشه های کولکس و آادس ناقلین بیماری های فیلاریازیس و تب دانگ و زیکا استفاده کرد، اما کاربرد آن برای این گونه ناقلین که درون زی بوده و روی اشیای غیر قابل سم پاشی مثل لباس و پرده و مبلمان استراحت می کنند جندان موثر نخواهد بود.
می توان به وسیله ی سم پاشی منازل با حشره‌کش‌های ابقایی در محل های اختفا، تولید مثل و استراحت سوسری(سوسک ریز و درشت)، کک‌ها، کنه‌های نرم، هیره‌های گزنده و دیگر آفات آن‌ها را کنترل کرد.

مشکلات سم پاشی منازل در برنامه های کنترل

به طور کلی، می توان گفت سم پاشی صحیح و اصولی دیوارها با حشره‌کش‌های ابقایی در کاهش موارد ناقلین بیماری‌ها موثر بوده، اما در میزان موفقیت برنامه مسائل دیگری نیز دخیل هستند که در زیر به آن‌ها اشاره شده است:
– توسعه مقاومت به حشره‌کش‌ها در میان حشرات هدف
– سطوح قابل سم پاشی ناکافی در برخی از منازل
– مصرف سموم توسط افراد غیر متخصص

سازماندهی سم پاشی منازل

سم پاشی منازل به شکل سنتی مطابق با برنامه‌های تخصصی سمپاشی و با به کارگیری نیروی انسانی فراوان اجرا میشده است. واضح است که اگر شیوه‌های جایگزین کنترل ناقلین تمرکززدایی شود و جامعه و سرویس های بهداشتی حشره شناسان پزشکی در اجرای آن‌ها دخیل باشند، ساده تر و ارزان تر خواهند بود.
اگر چه یافتن شیوه‌ای جایگزین برای سم پاشی ابقایی منازل مورد تاکید است، اما همچنان یکی از موثرترین شیوه‌های کنترل ناقلین و آفات بهداشتی(ساس، سوسری(سوسک ریز و درشت)، مورچه، هزارپا، صد پا، عقرب و …) بوده و بسیاری از مشکلات اولیه ممکن است با تغییر روش اجرای عملیات سم پاشی حل شود.
افراد جامعه باید در خصوص حفظ سلامتی خود و اقداماتی که در این باره برعهده آن‌ها است، آموزش دیده و آگاه شوند.

فاکتور های موثر بر اثر بخشی سم پاشی

1- رفتار آفات بهداشتی(ناقلین)
2- حساسیت آفت بهداشتی یا حشرات و بندپایان به حشره‌کش‌ها
3- مناسب بودن سطح و دیوارها برای سم پاشی
4- مناسب بودن حشره کش
5- همکاری ساکنان منازل

حشره‌کش های مورد استفاده در سم پاشی منازل به صورت ابقایی

اگر هدف کاربرد حشره‌کش علیه مرحله‌ی بالغ باشد، ممکن است به دو شکل به کار گرفته شود.

1- کاربرد حشره کش به شکل بخار یا آئروسل:
*در این شیوه حشرات در حال پرواز و یا استراحت به محض جذب ماده‌ی سمی از راه تنفس یا تماس ناک‌داون شده و یا کشته می‌شوند
*کاربرد این حشره‌کش سبب محافظت ک.تاه مدت می شود.
2- کاربرد سم پاشی یا آغشته کردن یا رسوب دادن به مدت طولانی روی سطوح:
*حشره کش های ابقایی حشراتی را از بین می برند که روی سطوح سم پاشی استراحت کرده یا می خزند.
* مدت تاثیر به جند عامل از جمله جنس سطح، نوع حشره‌کش، فرمولاسیون های مورد استفاده و دز مصرفی بستگی دارد.
*حشره کش های مختلف روش های مصرف متفاوتی دارند. برای مثال حشره کش هایی که دمای محیط موجب تبخیر آن‌ها می شود، برای استفاده ابقایی روی دیوار ها مناسب نیستند. اما از آن ها می توان برای سم پاشی فضایی و یا در دستگاه های تبخیر استفاده کرد.

مشخصات حشره کش های ابقایی مطلوب

یک حشره کش ابقایی برای سم پاشی منازل باید:
* مسمویت بالایی برای حشراتدر سم پاشی منازل مورد نظر داشته باشند.
ممکن است با توسعه مقاومت در حشرات هدف کارایی این حشره کش ها از بین برود. گاهی باید نمونه هایی از حشرات هدف راجمع آوری کرده و از نظر ایجاد مقاومت بررسی کرد. اگر مقاومت وجود داشته باشد، باید از حشره کش های دیگری که با حشره کش اولیه مقاومت متقاطع نداشته باشد استفاده کرد.
* داشتن دوام طولانی روی سطوح.
سمیت حشره کش باید در درازمدت و به مقدار کافی باقی بماند تا به کاربرد مجدد با صرف هزینه و وقت بیشتری نیاز نباشد.
* برای حشرات هدف دور کننده و تحریک کننده نباشد.
تا اطمینان ایجاد شود که حشرات دز(مقدار) کشنده‌ی لازم را از سطح بر می دارند.
* برای انسان و حیوانات اهلی بی خطر باشد.
حشره کش ها نباید برای کارگران سم پاش، ساکنان خانه و یا حیواناتی که ممکن است به طور تصادفی هنگام سم پاشی منازل و یا بعد از آن آلوده شده‌اند مخاطره آمیز باشد.
* مورد قبول صاحب خانه باشد.
برخی از حشره کش های ساخته شده(ترکیبی) از نظر بو و یا آثار نامطلوبی که روی دیوار به جای می‌گذارند. کمتر مورد قبول ساکنان خانه ها هستند.
* به هنگام حمل و نقل پایدار بوده و به خوبی با آب مخلوط شود و ضرری برای دستگاه های سم پاش نداشته باشد.
* باصرفه باشد.
هزینه ها بر اساس چگونگی کاربرد حشره کش، دز مصرفی و دفعات استفاده از آن در طی یک سال محاسبه شود.

مقاومت

مقاومت معمولا نتیجه‌ی استفده از حشره کش ها و فشار انتخابی وارده بر جمعیت حشرات است.
وقتی مقاومت آشکار شد، انتخاب حشره کش چایگزین به مکانیسم مقاومت، حساسیت شناخته شده، باصرفه بودن و قابلیت دسترسی بستگی دارد .حشره کش های موجود باید به عنوان قسمتی از راهکارهای کلی برای عمر مفید هر محصول استفاده شود. به طور کلی وقتی نسبت به انواع حشره کش ها مقاومت ایجاد شود از پیرتروئیدها استفاده می‌شود. این حشره کش ها بی خطرترین محصولات موجود در دز پیشنهادی هستند . متخصصان حشره شناسی پزشکی مبارزه با ناقلین در مکان ها یا مناطق متفاوت ممکن است نوعی از حشره کش های موثر متفاوتی را توصیه کنند.

فرمولاسیون

حشره کش ها به ندرت به شکل خالص استفاده می شوند. این ترکیبات را به صورت فرمولاسیون های خاص و مطابق با نیازروش های مختلف به کارگیری سموم تهیه می کنند.
به طور کلی حشره کش های ابقایی را به شکل پودر های قابل تعلیق در آب، کنسانتره‌های امولسیفابل یا سوسپانسیون تولید می کنند

1- پودرهای قابل تعلیق در آب
این حشره کش ها به شکل پودری خشک خشک است که با یک عامل فعال کننده‌ی سطحی مخلوط شده تا موجب حل شدن حشره کش در آب شود. حشره کش همیشه با به هم زدن معلق می ماند. به طور معمول، این پودر ها به شکل بسته بندی شده و حاوی 80%- 5% مادهی موثره عرضه می شوند. یک کیلوگرم از ترکیبات پودری 75% شامل 250 گرم ماده ی بی اثر و 750% گرم حشره کش خالص است. چنین محصولی آماده است تا با آب ترکیب شده و سوسپانسیونی(محلولی) معادل 5%-1% ماده‌ی موثره برای سم پاشی تشکیل شود.

2- کنسانتره‌ی امولسیفابل
یک کنسانتره‌ی امولسیفابل ترکیبی از یک حلال و یک عامل امولسیون کننده که موجب حل شدن حشره کش می شود. این ترکیب وقتی با آب مخلوط شود به شکل یک امولسون سفید مایل به شیری در می آید که حاوی قطرات ریز و معلق روغن است. این محلول با کمترین تکان به حالت سوسپانسیون بر می گردد.

3- سوسپانسیون غلیظ
سوسپانسیون غلیظ فرمولاسیونی متشکل از ذرات حشره کش همراه با یک عامل مرطوب کننده و مقذاری آب است. از این فرمولاسیون می توان سوسپانسیونی با پایه آب ساخت. از مزایای مهم این فرمولاسیون غیر قابل احتراق بودن مواد متشکله‌ی آن است. ذرات ماده حشره کش بزرگتر بوده و نسبت به کنسانتره‌های امولسیفابل، تاثیر طولانی تری روی سطوح دیوار دارند. در مقابل چون ذرات ماده‌ی سمی دراین فرمولاسیون از ذرات مشابه در فرمولاسیون قابل تعلیق درآب کوچکتر است، وقتی به سطوح متخلخل پاشیده شود تاثیر کمتری خواهد داشت. بقایای این فرمولاسیون روی دیوار جلوه‌ی قابل قبول‌تری نسبت به بقایای پودر های قابل تعلیق در آب دارد.

دز مصرفی و دوره های سم پاشی

مقدار حشره کش مصرفی در واحد سطح دز است که معمولا بر حسب گرم ماده‌ی حشره کش در متر مربع اندازه گیری می شود(g/ m2) . ممکن است سم پاشی منازل، مقدار دز لازم بر حسب محل، فصل، گونه آفات بهداشتی یا ناقلین و جنس سطح ، متفاوت باشد.
مناسب ترین دز مصرفی باید به توصیه متخصصان حشره شناسی پزشکی مبارزه با ناقلین بهداشتی انتخاب شود.
یک دوره‌ی سم پاشی فاصله‌ی زمانی بین دو سم پاشی متوال است. می توان به سرعت در جوامع کوچک یک دوره‌ی سم پاشی را به پایان رساند. و در مناطقی که در تمام طول سال اتفاق می افتد ممکن است برای پوشش طول دوره به چند دوره سم پاشی نیاز باشد. به طور معمول، وقتی میزان دز مصرفی در حد بالایی باشد، اثر ابقایی بیشتر می شود. وقتی فصل انتقال کوتاه باشد، می توان از دز پایین تر استفاده کرد.

نوع سطح سم پاشی شده

پایداری یک حشره کش نه فقط با نوع حشره کش و فرمولاسیون آن، بلکه با ماهیت سطح نیز متفاوت خواهد بود. بیشتر حشره کش ها روی سطوح چوبی و پوشالی اثر ابقایی طولانی تری نسبت به سطوح گلی دارند. سطوح گلی بعضی از حشره کش ها را جذب می کنند و همچنین انواع خاصی از گل ها ممکن است باعث تجزیه شیمیایی حشره کش شوند.
به عنوان مثال مالاتیون ممکن است سه ماه یا بیشتر دوام داشته باشد، در حالی که بر روی سطوح گلی فقط سه هفته موثر است.
.
عملیات سم پاشی منازل
1- مکان سم پاشی
تمام محل های استراحت و اختفای حشرات باید سم پاشی شود. بر حسب نوع گونه ممکن است حشره‌ی هدف در اماکن انسانی، خانه های متروکه، پناهگاه های حیوانی، انبارهای مواد غذایی و … استراحت کند. مکان سم پاشی باید فقط پس از مشورت با متخصص حشره شناس پزشکی مبارزه با ناقلین تعیین شود.

2- زمان سم پاشی
* در طراحی سم پاشی بایستی رفتار و سنت های مردم در نظر گرفته شود.
* زمانبندی و تکرار سم پاشی به رنگ کردن مجدد دیوار نیز بستگی دارد.

سم پاشی تهران- سم پاشی شیراز- سم پاشی اصفهان- سم پاشی کرمان- سم پاشی کرج- سم پاشی اهواز- سم پاشی بوشهر- سم پاشی هرمزگان- سم پاشی بندرعباس- سم پاشی تمامی نقاط ایران-