سوسری ها(سوسک های حمام، توالت، آشپزخانه)

سوسک های حمام، توالت و آشپزخانه در اصطلاح عامیانه(سوسری ها) سم پاشی سوسک ها

مقدمه:

* سوسک های توالت و آشپزخانه(سوسری ها) از موفق ترین و قدیمی ترین زندگی حشره ای هستند که در زمان پنسیلوانین(مافوق دوره کربونیفر) روی کره زمین زندگی می کرده‌اند(حدود ۲۵۰ میلیون سال قدمت دارند).
* بررسی سنگواره به دست آمده نشان می‌دهد این موجودات خیلی زود به شکل مطلوب بدن در طول تاریخ تکامل خود دست یافته‌ و به صورت یک گروه بسیار مقاوم مانده‌اند.
* هم اکنون در حدود ۳۵۰۰ گونه از سوسری ها(سوسک های حمام) زنده فهرست شده‌اند اما گونه‌ها و جنس های جدید هم‌چنان یافت و نامگذاری می‌شوند و تعداد نهایی گونه‌های سوسری(سوسک ریز و درشت) احتمالا بالغ بر ۴۰۰۰ گونه هستند.
* اکثز گونه‌های سوسری یا سوسک های حمام و آشپزخانه، آفات خانگی(بهداشتی) نیستند در حقیقت گونه‌های مهم آفات بهداشتی(خانگی)، کمتر از یک درصد کل گونه‌های شناخته شده اند.

اهمیت بهداشتی سوسری ها(سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت):

* سوسک های حمام و آشپزخانه از نظر اهمیت پزشکی شاید خیلی بیش از آن باشد که عموما تشخیص داده شده است.
* سوسری هایا سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت می توانند پناهگاهی برای بکتری های بیماریزا و میزبان واسطه‌ای برای کرم های روده‌ای بیماریزا باشند.
* همچنین علاوه بر تخم کرم های روده‌ای، ویروس‌ها، پروتوزاها و قارچ ها را نیز که روی انسان و دیگر حیوانات اثر سوء میگذارند، منتقل می‌نمایند.
* تغذیه سوسری‌هایا سوسک های حمام و آشپزخانه یا ریز و درشت از غذا و مدفوع انسان، پتانسیل آن‌ها را به عنوان یک عامل مضر بهداشتی افزایش می‌دهد این اهمیت زمانی که حرکت و تردد آزادانه سوسری ها بین ساختمان ها از طریق فاضلاب و توالت و ورود آن‌ها به محل سکونت انسان درک شود.
* این که سوسری ها(سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت) در کدام یک از جهات فوق حرکت کنند ارتباطی به ملاحظلت بهداشتی عمومی یا حساسیت آن‌ها ندارند و در واقع تماس تصادفی سوسری ها با سطوح برای انتشار و پخش باکتری کافی است.
بدیهی است که این حشرات می توانند پناهگاه و مخزن میکروارگانیسم های بیماریزا باشند و آن‌ها را به طور مکانیکی انتقال دهند.
* حدود ۱۶ گونه ناقل ارگانیسم های بیماریزا هستند و ادعا میشود که گزنده انسان نیز می‌باشند.

۱- باکتری ها:

* احتمالا همه گونه‌ها به جزء Blaberus atropos ، کم و بیش جرو آفات خانگی محسوب می شوند.
* سوسری ها(سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت) به طور طبیعی به بعضی از باکتری های بیماریزا آلوده‌اند، از جمله: جذام(Mycobacterium leprae)، طاعون خیارکی(Pasteurella pestis)، اسهال خونی(Shigella alkalescens)، اسهال کودکان(Shigella paradysenteriae)، عفونت های مجاری ادراری(Pseudomonas aerugianosa)، کورک ها و آبسه‌ها(Staphylococcus aureus)، تشکیل puss(Staphylococcus spp)، آلودگی دستگاه ادراری تناسلی(Escherichia coli)، Salmonella schottmuelleri،bredeney Salmonella، Salmonella oranienburg (عوامل انتریک و گاستروانتریتی)، Salmonell morbificana ، Paracolobactrum aerogenoides،coilforme Paracolobactrum، ُSalmonella anatis (آلودگی روده‌ای)، Salmonella typhimurium ، Streptococcus faecallis، Clostridium perfringenes (مسمومیت های غذایی)، Salmonella typhosa(تب تیفوئید).
* مهمترین و برجسته ترین سوسری های(سوسک های ریز و درشت) ناقل بکتری های فوق عبارتند از:
Periplameta americana، Blatta orientalis، Blattlella germanica که همگی از عمومی ترین آفت هستند.
* از سایر باکتری ها می توان به وبا، تب نخاعی، ذاتلریه، دیفتری، تب مالت، مشمشه، وبای مرغی، سیاه زخم، کزاز، جذام جونده و سل اشاره کرد.

۲- کرم های روده ای:

* دومین گروه بزرگ ارگانیسم های بیماریزا منتقله توسط سوسری ها(سوسک های حمام و دستشویی) هستند.
* بعضی از این کرم های روده ای عبارتند از: بیلارزیوز، تیازیس، اسکاریازیس، انکیلوستومیازیس( کرم های عامل کم خونی)، نکاتوریازیس(کرم های عامل کم خونی)، هیمولیپیس نانا، مونیلی فورمتیس، گونی لونما نئوپلاستیکوم، اسپیروا گاستروفیلا، اکیسپیرا مانسونی(کرم چشم ماکیان).
* علاوه بر این حدود ۴۵ گونه از کرم های غیر بیماریزای مهره‌داران نیز به عنوان انگل های اولیه سوسری ها شناخته شده اند.

۳- ویروس ها:

* سوسری ها می توانند ویروس های خاصی را گرفته ، نگهداری و سپس دفع کنند بعضی از این موارد Coxsackie سویه های متعدد پولیومیلیت هاست(فلج اطفال).
* سوسری هایا سوسک ها به عنوان ناقلین آلودگی های هپاتیتی، مورد سوء ظن قرار گرفته اند.
* انتقال بیماری های ویروسی توسط سوسری ها(سوسک ها)، در شرایط طبیعی ثابت نشده است ولی شواهد موجود آن ها را مظنون اصلی معرفی کرده اند.

۴- تک یاخته ها:

* اگر چه تعداد زیادی از تک یاخته ها در بدن سوسری ها یافت شده اند اما بر اساس گزارش ها، فقط ۴ گونه از آن ها بیماریزای مهره‌داران هستند که عبارتند از:
ژیاردیا اینتستینال، توکوپلاسما گوندی، بالانتیدیوم کلی، انتومبا هیستولیکا و حال آن که تریکوموناس هومینیس و دیگر گونه های خاص از نظر اهمیت بیماریزایی مشکوک هستند.

۵- قارچ ها:

* بعضی اوقات قارچ های آسپرژیلوس فومیگاتا، اسپرژیلوس نیجر، با شرایط پاتولوژیکی پیوسته، وقوع آن ها به طور طبیعی در سوسری( به عنوان مخمر های خاص گزارش شده است.

مواردی از آثار بیماری های ناشی از تماس بین انسان و سوسک(سوسری ها)، در طی قرون متمادی شناخته شده است که شامل:
* درماتیت های پوستی، تورم پلک چشم، بروز بیماری های آلرژیک در دیگر نقاط بدن، به سوسری ها(سوسک های حمام و دستشویی و آشپزخانه) نسبت داده شده است.
* گونه های خاص ترشحاتی تولید می کنند که در برخی افراد خارش ایجاد می کنند برای مثال گونه Eurycotis floridana مایع بدبویی از خود خارج می کند که ممکن است روی پوست های حساس سبب بروز خارش گردد این مایع می تواند به صورت اسپری در فاصله چند سانتی متر پخش شود.
* خواص تاول زای سوسری ها(سوسک ها) ُ سوسری ها به چربی کوتیکول(سطح پوست سوسری) یاا به ترشحاتی از قطعات دهانی آن ها نسبت داده می شود.
* بروز واکنش های آلرژیک نسبت بهسوسک های حمام، توالت، آشپزخانه (سوسری ها) به طور قطع ویقین ثابت شده است.
* گونه های پریپلانتا آمریکانا و بلاتلا ژرمنیکا واکنش های آلرژیک پوستی و تنفسی در بعضی افراد ایجاد می کنند.
* بعضی گونه های سوسری ها(سوسک ها) به طور طبیعی ترکیباتی از خود دفع می کنند که جهش زا یا سرطان زا هستند که این ترکیبات شامل اسید زانتورنیک، اسید کینورنیک، اسید ۸-هیدروکسی کوئینالدیک است که همگی مشتق تریپتوفان هستند.
* سوسری ها(سوسک ها) همه چیز خوارند.

* گونه های خاکی سوسری ها(در اصطلاح عامیانه که در اصطلاح علمی سوسک ها معروف به قاب بالان هستند که بدنی قاب مانند دارند ولی سوسری ها معروف به چرم بالان هستند) بسیار زیاد می باشند که از آن ها می توان به :
سوسری آلمانی، سوسری شرقی، سوسری آمریکایی، سوسری استرالیایی، سوسری قهوه ای بزرگ، سوسری قهوه ای دودی، سوسری ژاپنی، سوسری ترکستانی، سوسریMaderia، سوسری خرچنگی، سوسری دلقک، سوسری سورینام و دیگر گونه های این جنس، سوسری صحرایی، سوسری آسیایی، سوسری پنسیلوانیایی چوب، سوسری نوار قهوه ای و … اشاره کرد.

اقدامات کنترل:

* کنترل سوسک های حمام و آشپزخانه(سوسری ها) در آب و هوای معتدل از مناطقی که آب و هوای گرم و مرطوب دارند آسانتر است.
* وجود نمف در محیط نشانگر استقرار خوب کلنی در محل است.

۱- مدیریت محیط :

* مواد غذایی بایتسی در ظروف با درپوش محکم ودر داخل کابینت های دردار یا توری دار و یا یخچال نگه داری شوند.
* درپوش های ظرف های زباله بایستی کاملا بسته و مرتب خالی شوند.
* ممانعت از ورود سوسری ها را می توان با استفاده از مسدود کردن درز های کف اتاق و چهارچوب در ها کاهش داد.

۲- کنترل شیمیایی حشرات (سم پاشی سوسک) :

* کنترل شیمیایی سوسری ها یا سم پاشی سوسک ها با حشره کش به دلیل ایجاد مقاومت حشره نسبت به حشره کشی(سموم) است که به طور مرتب استفاده می شود، مشکل است.
* مدت زمانی که حشره کش(سم سوسک یا سوسری، ساس و …) ممکن است پس از سم پاشی سوسک موثر باشد به جند عامل از جمله کاربرد کامل، سرعت آلودگی مجدد، مواد شیمیایی قبلا مصرف شده، دز و فرمولاسیون حشره کش، جنس سطح، میزان رطوبت و به میزان دوام و پاک شدن حشره کش (سم پاشی سوسک )بستگی دارد.
* شستشوی مکرر سطوح سم پاشی شده یا گرد و خاک و چربی روی این سطوح از کاریی حشره کش می کاهد.
* یک بار سم پاشی سوسک به ندرت موجب ریشه کنی می شود
* بعضی از فرمولاسیون ها ممکن است روی پارچه، کاغذ دیواری، موزاییک کف اتاق ها و یا سایر وسایل خانگی لکه ایجاد کنند.
* در موقیعت های خاص مانند سم پاشی باغ وحش و فروشگاه حیوانات خانگی، نمی توان از سم پاشی ابقایی(سم پاشی سوسک) و یا گرد پاشی استفاده کرد در چنین مواردی بایستی از سموم دارای سمیت بسیار پایین برای پستانداران استفاده کرد.

سوسک و مبارزه

سم پاشی سوسک

سم پاشی سوسک