انواع بندپایان سمی(گزش)، زهردار(نیش زنبور) و آلرژی زا(موی سوزش آور)

محتوای جدول

انواع بندپایان سمی، زهردار و آلرژی زا

 

گونه‌های مختلفی از بندپایان نیش زننده، گزنده و سمی هستند که ممکن است موجب ناراحتی انسان شوند و یا اینکه به سلامتی او لطمه بزنند.

بندپایان گزنده:

بندپایان خونخوار (گزش حشرات و بندپایان) ممکن است آماس یا تحریک شدید موضعی تولید کنند و انتظار می رود حشراتی که ضمائم دهانی بزرگ و زمخت دارند مثل تابانیده‌ها تحریک بیشتری ایجاد کنند و کولیکوئیدس ها، فلبوتومینه ها و دیگر گونه هائی که ضمائم دهانی ظریف دارند باعث آزار و سوزش کمتری شوند ولی همیشه اینطور نیست، مثلا در عده زیادی از مردم گزش پشه خاکی ها سوزش شدیدی در پوست به وجود می‌آورد که شبیه فرو کردن یک سوزن گرم قرمز در بدن می‌باشد، واکنشی که متناسب با چثه این حشرات نیست.
بعضی از افراد بیش از دیگران حشرات گزنده را به خود جلب می‌کنند و در نتیجه زیادتر مورد گزش حشرات قرار می‌گیرند ولی این ها ممکن است از مصونیت بالایی نیز برخوردار باشند و بنابراین واکنش کمتری از خود نشان می‌دهند و لذا در اکثر موارد گزش حشرات را احساس نمی‌کنند. برعکس برخی دیگر ممکن است نسبتا کمتر مورد گزش حشرات قرار گیرند ولی به علت واکنش های آلرژیک شدید حساسیت بیشتری به گزش حشرات نشان دهند و لذا شکایت افراد به گزش حشرات تنها به تعداد گزش ارتباط نداشته بلکه به شدت عکس العمل آن‌ها مربوط می‌باشد.

  • غالبا عکس العمل میزبان در مقابل گزش دو نوع است:
    1- واکنش سریع که پس ازچند دقیقه منجر به ایجاد یک برآمدگی در محل گزش شده و در مدت یک ساعت برطرف می‌شود.
    2- عکس العمل با تاخیر که چند ساعت یا چند روز دیرتر بروز می‌کند. فردی که قبلا به وسیله یک حشره خاص گزیده نشده ممکن است، بعد از چند گزش اولیه واکنش سریع یا تاخیری کمی نشان دهد ولی پس از آن، به علت حساس شدن، ممکن است به گزش های بعدی ابتدا واکنش تاخیری و بعد ها فوری نشان دهد، در صورتی که شخصی دائما مورد گزش قرار گیرد ممکن است مصونیت کسب کرده و واکنش تاخیری مختصری نشان دهد و واکنش سریع هم نداشته باشد و یا اینکه به شدت کمی ظهور کند. مصونیت حاصله در پی گزش یک گونه حشره گاهی باعث ایمنی در مقابل گزش گونه های دیگر می‌شود ولی در دیگر موارد مصونیت برای هر گونه کم و بیش اختصاصی می‌باشد.
    علاوه بر گزش حشراتخونخوار، گاهی انسان به وسیله دیگر انواع حشرات گزیده می شود برای مثال انواع ساس های ردوویده (Reduviid bugs) شکاری و حشرات آبزی راسته همیپترا، مثل بلاستوماتیده (Belastomatidae) و نوتونکتیده (Notonecidae)، که معمولا بی مهرگان یا مهره داران کوچک را شکار میکنند و بعضی از نیم سخت بالپوشان علف خوار که از شیره درختان تغذیه میکنند ممکن است در موارد بسیار نادر انسان را نیش زده و باعث تحریک شوند.

حشرات نیش زن (Hymenoptera):

حشرات نیش زن که شامل زنبور عسل، زنبور ها و مورچه ها از راسته هیمنوپترا هستند. معمولا به عنوان یک واکنش دفاعی انسان را نیش میزنند. دستگاه نیش زن یک آلت تخم گذاری تغییر شکل یافته است. شدت تحریک و درد ناشی از نیش زیبور عسل و زنبور تا حدی بستگی دارد به
1- اندازه حشرات
2- تعداد حشراتی که نیش می زنند
3- گونه
4- تحت گونه
5- حساسیت شخص
6- محلی که مورد نیش قرار میگیرد
نیش هایی که توسط حشرات نیش زن روی پوست زده میشود معمولا ورم یا آماس، قرمز شدن، تحریک موضعی، درد و در موارد خیلی نادر نکروز را به دنبال دارد ولی اگر روی زبان، گلو و داخل دهان نیش بخورد ممکن است باعث عوارض بسیار شدید تر شامل نارسایی دستگاه تنفس یا خفگی شود. نیش زنبور عسل می تواند باعث مسمومیت اعصاب، خونریزی یا همولیز گردد و معدودی از مردم به نیش زنبور عسل خیلی حساس بوده و ممکن است به شدت بیمار و در موارد بسیار نادر با یک نیش به علت شوک آنافیلاکسی تلف شوند.
برای اینکه یک انسان معمولی تلف شود احتمالا 400-500 نیش زنبور لازم است و برای تلف شدن افراد جوان یا اطفال شیرخوار تعداد نیش های لازم به طور قابل ملاحظه ای کمتر می باشد. انسان به ندرت ممکن است مورد نیش این تعداد زنبور عسل یا زنبور نیش زنبور واقع شود، اگر چه زنبور عسل (Apis mellifera) در موقع نیش زدن ماده خاصی (فرمون) جهت اخطار یا اعلام خطر از خود متصاعد می کند که زنبور های کولونی و اطراف را مجبور به نیش زدن می کند.
شایان ذکر است که در اروپا و آمریکا تلفات ناشی از شوک آنافیلاکسی نیش زنبور عسل و زنبورهای دیگر بیشتر از مجموع تلفات نیش یا گزش بندپایان دیگر می باشد.

نیش زنبور عسل- شرکت تخصصی سم پاشی پادسم
نیش زنبور- سم پاشی پادسم
نیش زنبور- سمپاشی پادسم

حشرات با موهای سوزش آور (پروانه‌ها):

لارو های چند گونه از پروانه ها (Lepidoptera) دارای موهای سوزش آور هستند. این موها غالبا توخالی و در بیشتر گونه ها حاوی ماده سمی است. این مواد سمی به وسیله سلول های غدد سمی که در پایه این موها قرار دارند ترشح می شوند. وقتی سموم با پوست تماس پیدا می کنند به علت سمیت باعث تحریک و آزاد شدن هیستامین می شوند. تحریک ممکن است به علت اثر فیزیکی باشد، تقریبا مثل تحریک حاصله از ذرات ریز پشم شیشه.
در صورتی که موهای سوزش آور به چشم برخورد کند می تواند باعث تحریک و التهاب شدید و در بعضی موارد کوری گردد.
استنشاق موهای سوزش آور ممکن است سبب تنگی نفس یا ناراحتی های ریوی شود. لارو گونه های متعددی از پروانه ها به طور دسته جمعی روی گیاهان زندگی می کنند و هنگامی که این گیاهان را برداشت می کنند ابر یا گردی از موهای سوزش آور که در موقع پوست اندازی روی گیاهان باقی مانده در هوا پراکنده می شود که باعث تحریک ورم ملتحمه و ناراحتی های تنفسی می گردد.
گونه های متعددی از پروانه ها در اطراف چشم های پستانداران و تصادفا انسان رفت و آمد کرده و از ترشحات چشم تغذیه می کنند. هر چند این پروانه ها ضمائم دهانی خود را وارد پوست نمی کنند ولی باعث تحریک در چشم شده و ممکن است مانند دیگر ناقلین مکانیکی ورم ملتحمه را انتقال بدهند با این حال معلوم شده است که حداقل یک گونه پروانه در آسیا یافت میشود که ضمائم دهانی خود را وارد پوست انسان و دیگر حیوانات می نماید.

سوسک های تاول زا (سخت بالپوشان):

گونه‌های متعددی از سوسک‌ها (Coleoptera) دارای مواد شیمیایی مثل کانتاریدین (Cantharidin) و پدرین (Pederin) هستند که باعث بروز تاول (سوسک های تاول زا) می شوند و هنگامی که زنده یا مرده این سوسک ها (سوسک های تاول زا) با پوست تماس پیدا کنند باعث تحریک موضعی شدید و ایجاد تاول های پر از مایع می شوند و مایع های این تاول نیز ممکن است تاول های ثانویه را ایجاد کند.در صورتی که سوسک های تاول زا یا مایعات حاصله از له کردن آن ها با چشم تماس پیدا کند باعث ایجاد ورم ملتحمه و التهاب شدید خواهند شد. گونه های متعددی از از سوسک های تاول زا وجود دارند ولی مشهورترین آن ها لیتا وزیکاتوریا (Lytta vesicatoria) است که بعضا به غلط مگس اسپانیایی نامیده می شود. سوسک های کوچک سیاه و نارنجی رنگ از جنس پدروس (Paederus) هم می توانند ایچاد ناراحتی کنند خصوصا در صورتی که وارد چشم شوند. سوسک های تاول زا غالبا به نور جلب می شوند و در نتیجه تمایل به نشستن روی افرادی که در خانه و یا روی ایوان زیر چراغ نشسته اند دارند.

درمان تاول:

1- تاول ها در طی چند روز در صورتی که خارش انجام نشود خود‌به‌خود التیام پیدا خواهند کرد.
2- تاول ها حتی در صورت خارش، طی 7 تا 10 روز بهبود می‌یابند.
3- قسمت های آسیب دیده یا آب تاول های یا تاول های موجود روی پاها که ساییده و یا پاره شوند بایستی توسط آب و صابون تمیز و پس از کاربرد داروهای ضدعفونی کننده، محل تاول را پانسمان کرد تا زمانی که تاول ها بهبود یابند.
4- در صورت خورده شدن ترشحات سوسک های تاول زا ممکن است تهوع، اسهال، استفراغ و درد شکم ایجاد شود.

سوسک های تاکل زا- سم پاشی سوسم
سوسک های تاول زا
سم پاشی سوسک
سوسک تاول زا- ملوییده

سمپاشی سوسک های تاول زا- سمپاشی سوسک ها- سمپاشی سوسک تاول زا شمال- سمپاشی سوسک تاول زا ایران

مقالات تخصصی