سم پاشی منازل با حشره کش های ابقایی برای مبارزه با آفات بهداشتی مانند ساس، سوسری (سوسک ریز و درشت)
یکی از مهمترین پیشرفت های قرن حاضر در زمینه کنترل حشرات، ساخته شدن حشره کش هایی است که به مدت طولانی فعال و موثر باقی می مانند. ددت اولین حشره کش با قابلیت ماندگاری زیاد بود که در خلال جنگ جهانی دوم ساخته شد. مدت زیادی از ساخت این حشره کش نگذشته بودکه مشخص شد پس از پاشیده شدن بر دیوار و سقف منازل تاثیر خود را همجنان حفظ کرده و موجب کشته شدن حشرات می شود.
سمپاشی منازل با حشره کش های ابقایی به ویژه برای کنترل پشه های ناقل بیماری مالاریا که قبل و پس از خونخواری روی دیوار استراحت می کنند، اهمیتی به سزا یافته است. سمپاشی منازل مهم ترین روش کنترل ساس های تریاتومینه ناقلین بیماری شاگاش در آمریکای جنوبی است. همچنین سمپاشی ابقایی (سمپاشی تضمینی) دیوار منازل، برای مبارزه با ساس های تختخواب و پشه خاکی های ناقل بیماری لیشمانیازیس بسیار موثر است. همچنین از این شیوه می توان برای کنترل پشه های کولکس و آادس ناقلین بیماری های فیلاریازیس و تب دانگ و زیکا استفاده کرد، اما کاربرد آن برای این گونه ناقلین که درونزی بوده و روی اشیای غیر قابل سمپاشی مثل لباس و پرده و مبلمان استراحت می کنند چندان موثر نخواهد بود می توان به وسیله ی سمپاشی منازل با حشرهکشهای ابقایی در محل های اختفا، تولید مثل و استراحت سوسری ها (سوسک ریز و درشت)، ککها، کنههای نرم، هیرههای گزنده و دیگر آفات آنها را کنترل کرد.
-
مشکلات سمپاشی منازل در برنامه های کنترل:
به طور کلی، می توان گفت سمپاشی تضمینی و صحیح و اصولی دیوارها با حشرهکشهای ابقایی در کاهش موارد ناقلین بیماریها موثر بوده، اما در میزان موفقیت برنامه مسائل دیگری نیز دخیل هستند که در زیر به آنها اشاره شده است:
– توسعه مقاومت به حشرهکشها در میان حشرات هدف
– سطوح غیر قابل استفاده از سموم در برخی از منازل
– مصرف سموم توسط افراد غیر متخصص
- سازماندهی سمپاشی منازل:
سم پاشی منازل به شکل سنتی مطابق با برنامههای تخصصی و با به کارگیری نیروی انسانی فراوان اجرا میشده است. واضح است که اگر شیوههای جایگزین کنترل ناقلین تمرکززدایی شود و جامعه و تشکل های بهداشتی و متخصصین حشره شناسی پزشکی در اجرای آنها دخیل باشند، ساده تر، ارزان تر و مقرون به صرفه تر خواهند بود.
اگر چه یافتن شیوهای جایگزین برای سمپاشی ابقایی منازل مورد تاکید است، اما همچنان یکی از موثرترین شیوههای کنترل ناقلین و آفات بهداشتی (ساس، سوسری ها (سوسک ریز و درشت)، مورچه ها، هزارپا، صد پا، عقرب و …) بوده و بسیاری از مشکلات اولیه ممکن است با تغییر روش اجرای عملیات استفاده از سموم (سمپاشی اصولی) حل گردد. افراد جامعه باید در خصوص حفظ سلامتی خود و اقداماتی که در این باره برعهده آنها است، آموزش دیده و آگاه شوند.
- فاکتور های موثر بر اثر بخشی سمپاشی منازل یا سمپاشی تضمینی منازل:
1- رفتار آفات بهداشتی (ناقلین)
2- حساسیت آفات بهداشتی یا حشرات و بندپایان به حشرهکشها
3- مناسب بودن سطح و دیوارها برای استفاده از سموم
4- مناسب بودن حشره کش
5- همکاری ساکنان منازل
حشرهکش های مورد استفاده درسم پاشی منازل اگر هدف کاربرد حشرهکش علیه مرحلهی بالغ باشد، ممکن است به دو شکل به کار گرفته شود.
1- کاربرد حشره کش به شکل بخار یا آئروسل:
*در این شیوه حشرات در حال پرواز و یا استراحت به محض جذب مادهی سمی از راه تنفس یا تماس ناکداون شده و یا کشته میشوندکاربرد این روش کوتاه مدت و سریع الاثر می باشد.
2- کاربرد استفاده از سموم یا آغشته کردن یا رسوب دادن به مدت طولانی روی سطوح:
*حشره کش های ابقایی حشراتی را از بین می برند که روی سطوح سمی استراحت کرده یا می خزند.
* مدت تاثیر به چند عامل از جمله جنس سطح، نوع حشرهکش، فرمولاسیون های مورد استفاده و دوز مصرفی بستگی دارد.
*حشره کش های مختلف روش های مصرف متفاوتی دارند. برای مثال حشره کش هایی که دمای محیط موجب تبخیر آنها می شود، برای استفاده ابقایی روی دیوار ها مناسب نیستند. اما از آنها می توان برای سمپاشی فضایی و یا در دستگاه های تبخیر استفاده کرد.
- مشخصات حشره کش های ابقایی مطلوب:
* مسمویت بالایی برای حشرات مورد نظر داشته باشند.
ممکن است با توسعه مقاومت در حشرات هدف کارایی این حشره کش ها از بین برود. گاهی باید نمونه هایی از حشرات هدف را جمع آوری کرده و از نظر ایجاد مقاومت بررسی کرد. اگر مقاومت وجود داشته باشد، باید از حشره کش های دیگری که با حشره کش اولیه مقاومت متقاطع نداشته باشد استفاده کرد.
* داشتن دوام طولانی روی سطوح.
سمیت حشره کش باید در درازمدت و به مقدار کافی باقی بماند تا به کاربرد مجدد با صرف هزینه و وقت بیشتری نیاز نباشد.
* برای حشرات هدف دور کننده و تحریک کننده نباشد.
اطمینان ایجاد شود که حشرات دوز (مقدار) کشندهی لازم را از سطح بر می دارند.
* برای انسان و حیوانات اهلی بی خطر باشد.
حشره کش ها نباید برای کارگران سمپاش، ساکنان خانه و یا حیواناتی که ممکن است به طور تصادفی هنگام استفاده از سموم و یا بعد از آن آلوده شدهاند مخاطره آمیز باشد.
* مورد قبول صاحبخانه باشد.
برخی از حشره کش های ساخته شده (ترکیبی) از نظر بو و یا آثار نامطلوبی که روی دیوار به جای میگذارند. کمتر مورد قبول ساکنان خانه ها هستند.
* به هنگام حمل و نقل پایدار بوده و به خوبی با آب مخلوط شود و ضرری برای دستگاه های سمپاش نداشته باشد.
* باصرفه باشد.
هزینه ها بر اساس چگونگی کاربرد حشره کش، دز مصرفی و دفعات استفاده از آن در طی یک سال محاسبه شود.
- دلایل مقاومت حشرات به حشره کش ها:
مقاومت معمولا نتیجهی استفاده از حشره کش ها و فشار انتخابی وارده بر جمعیت حشرات است. وقتی مقاومت آشکار شد، انتخاب حشره کش جایگزین به مکانیسم مقاومت، حساسیت شناخته شده، باصرفه بودن و قابلیت دسترسی بستگی دارد .حشره کش های موجود باید به عنوان قسمتی از راهکارهای کلی برای عمر مفید هر محصول استفاده شود. به طور کلی وقتی نسبت به انواع حشره کش ها مقاومت ایجاد شود از پیرتروئیدها استفاده میشود. این حشره کش ها بی خطرترین محصولات موجود در دز پیشنهادی هستند . البته شایان ذکر است که متخصصان حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین در مکان ها یا مناطق مختلف ممکن است انواع متفاوتی از حشره کش های موثر را توصیه کنند.
برای دانستن نحوه از بین بردن موریانه کلیک کنید.
- فرمولاسیون:
حشره کش ها به ندرت به شکل خالص استفاده می شوند. این ترکیبات را به صورت فرمولاسیون های خاص و مطابق با نیاز روش های مختلف به کارگیری سموم تهیه می گردند. به طور کلی حشره کش های ابقایی را به شکل پودر های قابل تعلیق در آب، کنسانترههای امولسیفابل یا سوسپانسیون تولید می کنند
1- پودرهای قابل تعلیق در آب
این حشره کش ها به شکل پودری خشک هستند که با یک عامل فعال کنندهی سطحی مخلوط شده تا موجب حل شدن حشره کش در آب شود. حشره کش همیشه با به هم زدن معلق می ماند. به طور معمول، این پودر ها به شکل بسته بندی شده و حاوی 80%- 5% ماده ی موثره عرضه می شوند. یک کیلوگرم از ترکیبات پودری 75% شامل 250 گرم ماده ی بی اثر و 750% گرم حشره کش خالص است. چنین محصولی آماده است تا با آب ترکیب شده و سوسپانسیونی (محلولی) معادل 5%-1% مادهی موثره برای استفاده از سموم تشکیل شود.
2- کنسانترهی امولسیفابل
یک کنسانترهی امولسیفابل ترکیبی از یک حلال و یک عامل امولسیون کننده که موجب حل شدن حشره کش می شود. این ترکیب وقتی با آب مخلوط شود به شکل یک امولسون سفید مایل به شیری در می آید که حاوی قطرات ریز و معلق روغن است این محلول با کمترین تکان به حالت سوسپانسیون بر می گردد.
3- سوسپانسیون غلیظ
سوسپانسیون غلیظ فرمولاسیونی متشکل از ذرات حشره کش همراه با یک عامل مرطوب کننده و مقذاری آب است. از این فرمولاسیون می توان سوسپانسیونی با پایه آب ساخت. از مزایای مهم این فرمولاسیون غیر قابل احتراق بودن مواد متشکلهی آن است. ذرات ماده حشره کش بزرگتر بوده و نسبت به کنسانترههای امولسیفابل، تاثیر طولانی تری روی سطوح دیوار دارند. در مقابل چون ذرات مادهی سمی دراین فرمولاسیون از ذرات مشابه در فرمولاسیون قابل تعلیق درآب کوچکتر است، وقتی به سطوح متخلخل پاشیده شود تاثیر کمتری خواهد داشت. بقایای این فرمولاسیون روی دیوار جلوهی قابل قبولتری نسبت به بقایای پودرهای قابل تعلیق در آب دارد.
- دز مصرفی و دوره های استفاده (سمپاشی تضمینی):
مقدار حشره کش مصرفی در واحد سطح دز است که معمولا بر حسب گرم مادهی حشره کش در متر مربع اندازه گیری می شود (g/ m^2) . ممکن است مقدار دز لازم بر حسب محل، فصل، گونه آفات بهداشتی یا ناقلین و جنس سطح مورد استفاده شده متفاوت باشد. مناسب ترین دز مصرفی باید به توصیه متخصصان حشره شناسی پزشکی مبارزه با ناقلین بهداشتی انتخاب شود. یک دورهی سمپاشی فاصلهی زمانی بین دو سم پاشی منازل متداول است. می توان به سرعت در جوامع کوچک یک دورهی استفاده از سموم، را به پایان رساند و در مناطقی که در تمام طول سال اتفاق می افتد ممکن است برای پوشش طول دوره به چند دوره استفاده از سموم نیاز باشد. به طور معمول، وقتی میزان دز مصرفی در حد بالایی باشد، اثر ابقایی بیشتر می شود. وقتی فصل انتقال کوتاه باشد، می توان از دز پایین تر استفاده کرد.
- نوع سطح مورد استفاده:
پایداری یک حشره کش نه فقط با نوع حشره کش و فرمولاسیون آن، بلکه با ماهیت سطح نیز متفاوت خواهد بود. بیشتر حشره کش ها در سم پاشی منازل روی سطوح چوبی و پوشالی اثر ابقایی طولانی تری نسبت به سطوح گلی دارند. سطوح گلی بعضی از حشره کش ها را جذب می کنند و همچنین انواع خاصی از گل ها ممکن است باعث تجزیه شیمیایی حشره کش شوند. به عنوان مثال مالاتیون ممکن است سه ماه یا بیشتر دوام داشته باشد، در حالی که بر روی سطوح گلی فقط سه هفته موثر است.
-
عملیات سمپاشی منازل:
1- مکان
تمام محل های استراحت و اختفای حشرات باید با استفاده از سم (به میزان توصیه شده توسط کارشناس) پوشش داده شود. بر حسب نوع گونه ممکن است حشرهی هدف در اماکن انسانی، خانه های متروکه، پناهگاه های حیوانی،انبارهای مواد غذایی و … استراحت کند. مکان مورد نظر باید پس از مشورت با متخصص حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین تعیین شود.
2- زمان
* در طراحی سموم بایستی رفتار و سنت های مردم در نظر گرفته شود.
* زمانبندی و تکرار استفاده از سموم و همچنین رنگ کردن مجدد دیوار نیز بستگی دارد.
(سمپاشی تضمینی سوسک تهران- سمپاشی تضمینی سوسک تهران- سمپاشی تضمینی سوسک کرج- سمپاشی تضمینی سوسک کرج- سمپاشی تضمینی سوسک شیراز- سمپاشی تضمینی سوسک فارس- سمپاشی تضمینی سوسک شیراز- سمپاشی تضمینی سوسک فارس- سمپاشی تضمینی سوسک اهواز- سمپاشی تضمینی سوسک اهواز- سمپاشی تضمینی سوسک شمال- سمپاشی تضمینی سوسک – سم پاشی منازل- سمپاشی تضمینی سوسک مازندران- سمپاشی تضمینی سوسک رشت- سمپاشی تضمینی سوسک رشت- سمپاشی تضمینی سوسک بندرعباس- سمپاشی تضمینی سوسک هرمزگان- سمپاشی تضمینی سوسک بندرعباس- سمپاشی تضمینی سوسک هرمزگان- سمپاشی تضمینی سوسک کرمان- سمپاشی تضمینی سوسک کرمان- سمپاشی تضمینی تمام نقاط ایران)