سوسری ها (سوسک های حمام، توالت، آشپزخانه)

محتوای جدول

سوسک

سوسک های حمام، توالت و آشپزخانه در اصطلاح عامیانه (سوسری ها) سمپاشی سوسک ها

مقدمه:

* سوسک های توالت و آشپزخانه (سوسری ها) از موفق ترین و قدیمی ترین زندگی حشره ای هستند که در زمان پنسیلوانین (مافوق دوره کربونیفر) روی کره زمین زندگی می کرده‌اند(حدود 250 میلیون سال قدمت دارند).
* بررسی سنگواره به دست آمده نشان می‌دهد این موجودات خیلی زود به شکل مطلوب بدن در طول تاریخ تکامل خود دست یافته‌ و به صورت یک گروه بسیار مقاوم مانده‌اند.
* هم اکنون در حدود 3500 گونه از سوسری ها(سوسک های حمام) زنده فهرست شده‌اند اما گونه‌ها و جنس های جدید هم‌چنان یافت و نامگذاری می‌شوند و تعداد نهایی گونه‌های سوسری(سوسک ریز و درشت) احتمالا بالغ بر 4000 گونه هستند.
* اکثر گونه‌های سوسری یا سوسک های حمام و آشپزخانه، آفات خانگی(بهداشتی) نیستند در حقیقت گونه‌های مهم آفات بهداشتی(خانگی)، کمتر از یک درصد کل گونه‌های شناخته شده اند.

اهمیت بهداشتی سوسری ها (سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت):

* سوسک های حمام و آشپزخانه از نظر اهمیت پزشکی شاید خیلی بیش از آن باشد که عموما تشخیص داده شده است.
* سوسری ها یا سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت می توانند پناهگاهی برای باکتری های بیماریزا و میزبان واسطه‌ای برای کرم های روده‌ای بیماریزا باشند.
* همچنین علاوه بر تخم کرم های روده‌ای، ویروس‌ها، پروتوزاها و قارچ ها را نیز که روی انسان و دیگر حیوانات اثر سوء میگذارند، منتقل می‌نمایند.
* تغذیه سوسری‌ها یا سوسک های حمام و آشپزخانه (ریز و درشت) از غذا و مدفوع انسان، پتانسیل آنها را به عنوان یک عامل مضر بهداشتی افزایش می‌دهد این اهمیت زمانی که حرکت و تردد آزادانه سوسری ها بین ساختمان ها از طریق فاضلاب و توالت و ورود آن‌ها به محل سکونت انسان درک می شود.
* این که سوسری ها (سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت) در کدام یک از جهات فوق حرکت کنند ارتباطی به ملاحظات بهداشتی عمومی یا حساسیت آن‌ها ندارند و در واقع تماس تصادفی سوسری ها با سطوح برای انتشار و پخش باکتری کافی است. بدیهی است که این حشرات می توانند پناهگاه و مخزن میکروارگانیسم های بیماریزا باشند و آن‌ها را به طور مکانیکی انتقال دهند.
* حدود 16 گونه ناقل ارگانیسم های بیماریزا هستند و ادعا میشود که گزنده انسان نیز می‌باشند.

1- باکتری ها:

* احتمالا همه گونه‌ها به جزء Blaberus atropos ، کم و بیش جرو آفات خانگی محسوب می شوند.
* سوسری ها (سوسک های حمام و آشپزخانه یا سوسک ریز و درشت) به طور طبیعی به بعضی از باکتری های بیماریزا آلوده‌اند، از جمله: جذام (Mycobacterium leprae)، طاعون خیارکی (Yersinia pestis)، اسهال خونی (Shigella alkalescens)، اسهال کودکان (Shigella paradysenteriae)، عفونت های مجاری ادراری ( Pseudomonas aerugianosa)، کورک ها و آبسه‌ها (Staphylococcus aureus)، تشکیل (Staphylococcus spp)، آلودگی دستگاه ادراری تناسلی (Escherichia coliSalmonella schottmuelleri،bredeney Salmonella، Salmonella oranienburg (عوامل انتریک و گاستروانتریتی)،  Salmonella morbificana ، Paracolobactrum aerogenoides،coilforme Paracolobactrum،Salmonella anatis (آلودگی روده‌ای)، Salmonella typhimurium ، Streptococcus faecallis، Clostridium perfringenes (مسمومیت های غذایی)، Salmonella typhosa (تب تیفوئید).
* مهمترین و برجسته ترین سوسری های (سوسک های ریز و درشت) ناقل بکتری های فوق عبارتند از:
Periplaneta americana، Blatta orientalis، Blattlella germanica که همگی از عمومی ترین آفت هستند.
* از سایر باکتری ها می توان به عامل بیماری های وبا، تب نخاعی، ذات الریه، دیفتری، تب مالت، مشمشه، وبای مرغی، سیاه زخم، کزاز، جذام جونده و سل اشاره کرد.

2- کرم های روده ای:

* دومین گروه بزرگ ارگانیسم های بیماریزا منتقله توسط سوسری ها (سوسک های حمام و دستشویی) هستند.
* بعضی از این کرم های روده ای عبارتند از: بیلارزیوز، تیازیس، آسکاریازیس، انکیلوستومیازیس ( کرم های عامل کم خونی)، نکاتوریازیس (کرم های عامل کم خونی)، هیمولیپیس نانا، مونیلی فورمتیس، گونی لونما نئوپلاستیکوم، اسپیروا گاستروفیلا، اکیسپیرا مانسونی(کرم چشم ماکیان).
* علاوه بر این حدود 45 گونه از کرم های غیر بیماریزای مهره‌داران نیز به عنوان انگل های اولیه سوسری ها شناخته شده اند.

3- ویروس ها:

* سوسری ها می توانند ویروس های خاصی را گرفته، نگهداری و سپس دفع کنند بعضی از این موارد Coxsackie سویه های متعدد پولیومیلیت هاست (فلج اطفال).
* سوسری هایا سوسک ها به عنوان ناقلین آلودگی های هپاتیتی، مورد سوء ظن قرار گرفته اند.
* انتقال بیماری های ویروسی توسط سوسری ها (سوسک ها)، در شرایط طبیعی ثابت نشده است ولی شواهد موجود آنها را مظنون اصلی معرفی کرده اند.

4- تک یاخته ها:

* اگر چه تعداد زیادی از تک یاخته ها در بدن سوسری ها یافت شده اند اما بر اساس گزارش ها، فقط 4 گونه از آن ها بیماریزای مهره‌داران هستند که عبارتند از:
ژیاردیا لامبلیا، توکوپلاسما گوندی، بالانتیدیوم کلی، آنتاموئبا هیستولیتیکا و حال آن که تریکوموناس هومینیس و دیگر گونه های خاص از نظر اهمیت بیماریزایی مشکوک هستند.

5- قارچ ها:

* بعضی اوقات قارچ های آسپرژیلوس فومیگاتا، آسپرژیلوس نیجر با شرایط پاتولوژیکی پیوسته، وقوع آن ها به طور طبیعی در سوسری ها به عنوان مخمر های خاص گزارش شده است.

مواردی از آثار بیماری های ناشی از تماس بین انسان و سوسک (سوسری ها)، در طی قرون متمادی شناخته شده است که شامل:
* درماتیت های پوستی، تورم پلک چشم، بروز بیماری های آلرژیک در دیگر نقاط بدن، به سوسری ها (سوسک حمام و دستشویی و آشپزخانه) نسبت داده شده است.
* گونه های خاص ترشحاتی تولید می کنند که در برخی افراد خارش ایجاد می کنند برای مثال گونه Eurycotis floridana مایع بدبویی از خود خارج می کند که ممکن است روی پوست های حساس سبب بروز خارش گردد این مایع می تواند به صورت اسپری در فاصله چند سانتی متر پخش شود.
* خواص تاول زای سوسری ها (سوسک ها)  سوسری ها به چربی کوتیکول (سطح پوست سوسری) یا به ترشحاتی از قطعات دهانی آن ها نسبت داده می شود.
* بروز واکنش های آلرژیک نسبت به سوسک حمام، توالت، آشپزخانه (سوسری ها) به طور قطع و یقین ثابت شده است.
* گونه های پریپلانتا آمریکانا و بلاتلا ژرمنیکا واکنش های آلرژیک پوستی و تنفسی در بعضی افراد ایجاد می کنند.
* بعضی گونه های سوسری ها (سوسک ها) به طور طبیعی ترکیباتی از خود دفع می کنند که جهش زا یا سرطان زا هستند که این ترکیبات شامل اسید زانتورنیک، اسید کینورنیک، اسید 8-هیدروکسی کوئینالدیک است که همگی مشتق تریپتوفان هستند.
* سوسری ها (سوسک ها) همه چیز خوارند.

* گونه های خاکی سوسری ها (در اصطلاح عامیانه که در اصطلاح علمی سوسک ها معروف به قاب بالان هستند که بدنی قاب مانند دارند ولی سوسری ها معروف به چرم بالان هستند) بسیار زیاد می باشند که از آن ها می توان به:
سوسری آلمانی، سوسری شرقی، سوسری آمریکایی، سوسری استرالیایی، سوسری قهوه ای بزرگ، سوسری قهوه ای دودی، سوسری ژاپنی، سوسری ترکستانی، سوسری Maderia، سوسری خرچنگی، سوسری دلقک، سوسری سورینام و دیگر گونه های این جنس، سوسری صحرایی، سوسری آسیایی، سوسری پنسیلوانیایی چوب، سوسری نوار قهوه ای و … اشاره کرد.

  • اقدامات کنترلی:

* کنترل سوسک حمام و آشپزخانه (سوسری ها) در آب و هوای معتدل از مناطقی که آب و هوای گرم و مرطوب دارند آسانتر است.

* وجود نمف در محیط نشانگر استقرار خوب کلنی در محل است.

1- مدیریت و بهسازی محیط :

* مواد غذایی بایتسی در ظروف با درپوش محکم و در داخل کابینت های دردار یا توری دار و یا یخچال نگه داری شوند.
* درپوش های ظرف های زباله بایستی کاملا بسته و مرتبا خالی شوند.
* ممانعت از ورود سوسری ها را می توان با استفاده از مسدود کردن درزهای کف اتاق و چهارچوب و سایر قسمت های منزل، چاه بست های توالت، حفاظ و توری های در و پنجره، حفاظ تهویه و سایر روش های کنترل فیزیکی کاهش داد.

2- کنترل شیمیایی حشرات (سمپاشی سوسک):

* کنترل شیمیایی سوسری ها یا سمپاشی سوسک ها با حشره کش به دلیل ایجاد مقاومت حشره نسبت به حشره کشی(سموم) است که به طور مرتب استفاده می شود، مشکل است.
* مدت زمانی که حشره کش (سم سوسک یا سوسری، ساس و …) ممکن است پس از سمپاشی سوسک موثر باشد به چند عامل از جمله کاربرد کامل، سرعت آلودگی مجدد، مواد شیمیایی قبلا مصرف شده، دوز و فرمولاسیون حشره کش، جنس سطح، میزان رطوبت و به میزان دوام و پاک شدن حشره کش (سمپاشی سوسک ) بستگی دارد.
* شستشوی مکرر سطوح سمپاشی شده یا گرد و خاک و چربی روی این سطوح از کاریی حشره کش می کاهد.
* یک بار سمپاشی سوسک به ندرت موجب ریشه کنی می شود
* بعضی از فرمولاسیون ها ممکن است روی پارچه، کاغذ دیواری، موزاییک کف اتاق ها و یا سایر وسایل خانگی لکه ایجاد کنند.
* در موقیعت های خاص مانند سمپاشی باغ وحش و فروشگاه حیوانات خانگی، نمی توان از سمپاشی ابقایی (سمپاشی سوسک) و یا گرد پاشی استفاده کرد در چنین مواردی بایستی از سموم دارای سمیت بسیار پایین برای پستانداران استفاده کرد.

عکس سوسک حمام
مبارزه و کنترل سوسک های حمام و آشپزخانه

 

سوسک
سیکل زندگی سوسک ها
سمپاشی سوسک
سم پاشی سوسک
سمپاشی سوسک

مقالات تخصصی